کد مطلب:38101 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:36

گنجینه پرسمان » اهل بيت

مذاهب اربعه اهل سنت را توضيح دهيد.

در دوره حكومت امويان تا زمان عمر بن عبدالعزيز نه تنها حكومت در پي تشوي مردم به گسترش علم نبود، بلكه مانع آن بود و تا پايان قرن اول هجري نوشتن تاريخ و روايات ممنوع بود، به همين جهت اين دوره را عصر بي خبري نام نهادهاند. از زمان عمر بن عبدالعزيز به بعد وضع دگرگون شد و دو امام باقر و صادق(ع) توانستند، از فضاي موجود بهره بگيرند و شاگردان بسياري تربيت كنند. كم كم برخي از همين شاگردان خودشان كرسي درس برقرار كردند و گاهي هم با تحريك حكومتها در برابر امامان اهل بيت(ع) قرار گرفتند. اينها مرجع ديني مردم شدند. روز به روز بر تعداد اين عالمان، نيز بر اختلاف آراي شان افزوده ميشد؛ از تضاد فتوايي اين عالمان كار بر حكومت و بر مردم دشوار شد، تا اين كه در اواخر قرن چهارم خليفه، القادر بالله عباسي به چاره انديشي رو آورد و دستور داد، پيروان هر يك از مكاتب فقهي اگر بخواهند رسمي شوند بايد چهار هزار مثقال طلا به حكومت بدهند، تنها طرفداران چهار مذهب فقهي اصل سنت مبلغ مذكور با پرداخت نمودند و مذهب آنان رسمي شد. اين چهار مذهب بدين قرار است:

1 - مذهب حنفي: گروندگان به اين مذهب، از پيروان ابو حنيفه، نعمان بن ثابت (80 - 150) هستند.

شاخص فقه حنفي رأي و اجتهاد است. ابوحنيفه از اهل حديث دوري ميكرد. و قياس (1) و استحسان (2) را در آراي خويش پذيرفت. مذهب فقهي او مبتني بر هفت اصل است: قرآن، سنت، اقوال صحابه، قياس، استحسان، اجماع و عرف به پيروان ابوحنيفه اصحاب رأي اطلاق ميشود. در برابر ديگر فرقهها كه آنان را اهل حديث ميگويند.

2 - مذهب مالكي: گروندگان به اين مذهب، از پيروان مالك بن انس (90 - 179) هستند. مالك فقه خويش را بر اساس روايات نبوي بنا نهاد و به اقوال صحابه توجه داشت، و به قياس و مصالح مرسله متوسل ميشد.

3 - مذهب شافعي: گروندگان به اين مذهب، از پيروان عبداللَّه بن ادريس شافعي (150 - 204) هستند. وي در فقه نظر خود را با روايات در هم آميخت و مذهبي تلفيقي از بين دو مذهب حنفي و مالكي به وجود آورد. او فقه خود را بر چهار اصل: قرآن، سنت نبوي، اجماع و قياس قرار داد.

4 - مذهب حنبلي: گروندگان به اين مذهب، از پيروان احمد بن حنبل (164 - 241) هستند. احمد از به كارگيري رأي در فقه احتراز نمود. او تنها به قرآن و حديث نبوي استدلال ميكرد. فقه حنبلي بر قرآن، سنت، فتاواي صحابه، قول صحابه اگر موافق با قران و سنت باشد. و همه روايات مرسل و ضعيف استوار شده است.(1)

پي نوشتها:

1 - براي اطلاع بيشت ر. ك: مبلغي، اديان و مذاهب جهان، ج 3، ص 1185 - 1197.